والفجر مقدماتی
پس از عملیات محرم چنین پیش بینی می
شد كه دستیابی به شهر العماره عراق دور از امكان نیست بر این اساس بخشی از زمین
شمال شهر العماره، كه بین مثلث فكه، چزابه، غزیله، محصور بود ، مورد نظر طراحان
نظامی قرار گرفت. عملیات والفجر مقدماتی با هدف تصرف پا غزیله و سپس در صورت
امكان، دستیابی به شهر العماره عراق، طراحی گردید.مسئله قابل توجه در این عملیات،
بكارگیری نیروی زرهی بود كه این امر عمدتاً به لحاظ بعد مسافت و عمق منطقه عملیاتی
در نظر گرفته شده بود. هنگام آغاز عملیات، مسئولین سطح بالای كشور در قرارگاه خاتم
الانبیاء(ص) حضور بهم رسانیدند. در ساعت 30/21 دقیقه روز 18/11/61 رمز عملیات به
شرح زیر قرائت گردید:"بسم الله الرحمن الرحیم، ولا حول و لا قوه الا بالله
العلی العظیم، اللهم ایاك نعبد و ایاك نستعین. قد تری ما انا فیه ففرج عنا یا
كریم، یا الله، یا الله، یا الله.به مظلومیت علی اصغر و به ذوالفقار برنده ولی
المؤمنین و قهاریت رب العالمین به پیش" .
بدنبال آن، عملیات از سه محور آغاز شد و نیروها در تاریكی مطلق شب، پیشروی
خود را بمنظور پاكسازی میادین مین و شكستن خطوط دفاعی دشمن و رخنه در این خطوط،
آغاز نمودند، وسعت و عمق موانع و استحكامات دشمن و وجود كانالهای متعددی كه دشمن
برای ایجاد آنها در طول بیش از چند ماه كوششی قابل ملاحظه انجام داده بود، سرعت
لازم را از نیروها گرفت. در نتیجه، علیرغم شكسته شدن خط، بعلت اینكه تاریكی شب رو
به پایان نهاد، قبل از آن كه پاكسازی انجام بگیرد، طبیعی بنظر می رسید كه امكان
استقرار كامل وجود نداشته باشد.در واقع تاریكی مطلق شب، عدم الحاق و پاكسازی، عمق
و وسعت میادین مین دشمن، هوشیاری و تسلط آنان و اطلاع قبلیشان نسبت به وقوع
عملیات، عمده موانع و عوامل بازدارنده ای بود كه منجر به عدم تأمین كامل اهداف
مرحله اول عملیات شد. علیرغم وضعیت موجود، به خاطر موقعیت خاصی كه به تبع آغاز
عملیات در میان مردم ایجاد شده بود و از طرفی به دلیل امیدواری مسئولین و نیز
تبلیغات سوء دشمن و ...، مرحله دوم عملیات به منظور ضربه زدن به دشمن، انهدام
تجهیزات، و وارد كردن تلفات آغاز گردید. به لحاظ ناهماهنگی در نیروهای عمل كننده و
عدم رعایت برخی مسائل امكان غافلگیری دشمن كاملاً از بین رفته بود و دشمن از
هوشیاری كافی برخوردار شده بود لذا در مرحله اوّل آسیب جدی به نیروهایش وارد
نیامد. به همین جهت پیش بینی موفقیت تا اندازه ای غیر معقولانه بنظر می رسید.در
والفجر مقدماتی، موانع و تاكتیك های جدید دشمن مسئله ای حائز اهمیت و نیازمند مداقه
بود؛ زیرا از ابتدای پیشروی نیروهای خودی، از نقطه رهایی تا رسیدن به خط دوم دشمن،بیش
از 16 نوع مانع از سوی دشمن تعبیه و ایجاد شده بود و یا بصورت عارضه طبیعی منطقه،
وجود داشت كه به ترتیب عبارت بودند از:1- حدود 8 الی 10 كیلومتر رمل.2- یك سری
میادین مین كه از قبل تعبیه شده بود.3 - سیم خاردار حلقوی به عرض 6 حلقه.4 - مواضع
كمین.5 - سیم خاردار معمولی. 6- میدان مین با عمق زیاد. 7 - سیم خاردار حلقوی. 8 -
كانال به عرض 3 الی 4 متر كه تا 9 متر نیز می رسید. 9 - سیم خاردار حلقوی.10 -میدان
مین با عمق زیاد. 11 -سیم خاردار حلقوی.12 -كانال دوم با مشخصات كانال اول (بند
8). 13 -سیم خاردار حلقوی. 14 -میدان مین. 15 -خط اول دشمن كه از سنگرهای متعدد و
تعبیه كانال در زمین (مشابه شرق بصره) تشكیل شده بود . 16-خط دوم دشمن (پس از خط
دوم مجدداً 3 راه دیگر كانال وجود داشت.)
عملیات والفجر 1
مدتی پس از انجام عملیات والفجر مقدماتی،عملیات والفجر 1 در
شمال غربی منطقه قبلی- از ارتفاعات حمرین تا فكه – طراحی شد و مورد نظر قرار گرفت.
هدف اصلی این عملیات در درجه اول تك به جبال حمرین و تكمیل تصرف آن و نیز دست یابی
به جبل فوقی بود تا بدین وسیله پس از تسلط بر ارتفاعات منطقه، دشمن را مجبور كنند
تا در دشت قرار بگیرد و مقدمات پیشروی به عمق فراهم آید. سپس قرارگاه مشترك خاتم
الانبیاء(ص) عملیات والفجر1 را از دو محور شمالی و جنوبی به فرماندهی قرارگاه
كربلا (راست) و نجف (چپ) طراحی نمود و پس از آن سازمان رزم عملیات بصورت مشترك
تعیین شد. در حدود 80 گردان از سپاه و
نزدیك به 30 گردان از نیروی زمینی مأموریت عملیات را برعهده گرفتند. در تاریخ
21/1/62 ساعت 23 عملیات والفجر 1 با رمز زیر آغاز شد:"بسم الله الرحمن
الرحیم. یاالله، یا الله، یا الله و انصرنا علی القوم الكافرین، یا محمد(ص) یا
امیرالمؤمنین یا فاطمه الزهرا ... با توكل بر خدا به پیش".یگانهای عمل كننده
به تناسب طرح مانور و مأموریتهای تعیین شده با اختلاف كمتر از یك ساعت، با دشمن
درگیر شدند. در قرارگاه عملیاتی كربلا نیروها در دوجناح چپ و راست در عمق پیشروی
كردند و پس از انهدام نیروهای دشمن، نظر به اینكه محور وسط پاكسازی نشده بود و
نیروهای خودی از جناحین تهدید می شدند، با نزدیك شدن روشنایی هوا دستور داده شد كه
از ادامه پیشروی خودداری كنند . در اواخر روز چهارم که روز آخر عملیات بود شدت
برخورد ها آن چنان بالا رفته بود که نیروهای طرفین تن به تن با هم می جنگیدند .